Dit jaar is het 40 jaar geleden dat Kom en zie (Idi i smotri in het Wit-Russisch) uitkwam, een hallucinante nachtmerrie waarin de waanzin en het trauma van oorlog onontkoombaar op je netvlies branden. Het is een van de beste anti-oorlogsfilms ooit en een frontale aanval op de heroïsche mythes van Sovjetpropaganda.

De vijftienjarige Flyora heeft er zin in, als hij in 1943 op het Wit-Russische platteland door de partizanen wordt ingelijfd. Maar als hij kennismaakt met de verschrikkingen van de oorlog, gaat de glans er gauw vanaf. Nadat hij tijdens gevechtshandelingen afgedwaald raakt van zijn groep, probeert hij met een meisje de weg terug te vinden naar zijn geboortedorp.

Kom en zie laat je niet kijken, maar ondergaan. Geen film toont indringender hoe geweld de mens ontmenselijkt. Waar traditionele oorlogsfilms moed en overwinnig vieren, toont de Sovjet- en Russische filmmaker Elem Klimov een nachtmerrie van chaos, trauma en zinloos geweld. Geen helden, geen glorie - alleen de verwoestende impact op een kind.

De film is daarmee een aanval op communistische propagandafilms omdat het op radicale wijze breekt met het heroïsche en gepolijste beeld dat de Sovjetcinema traditioneel gaf van de Tweede Wereldoorlog, ook wel de "Grote Vaderlandse Oorlog". Waar klassieke Sovjetoorlogsfilms patriottisme, moed en overwinning benadrukken, laat Kom en zie juist de gruwel, verwarring en de psychische verwoesting van oorlog zien — zonder helden, zonder triomf. Daarmee ondermijnt Klimov het ideologische fundament van de communistische propagandafilm: dat lijden zinvol is als het voor het moederland is. Kom en zie is dan ook geen viering van opoffering, maar een rauwe aanklacht tegen de oorlog zelf — en daarmee tegen elk systeem dat oorlog verheerlijkt.

Let op: deze film is Engels ondertiteld.